Yeni Denetimli Serbestlik Yasası ve Uygulama

Denetimli Serbestlik Nedir?

Denetimli serbestlik esasen kişinin aile bağlantılarını devam ettirmesine ve sosyal hayat içerisinde ilişki kurmasına imkan tanıyan ve aynı zamanda hukuki anlamında denetim ve gözetim altında tutulduğu bir hukuki süreci ifade etmektedir. Bu anlamda denetimli serbestlikle hükümlülerin sosyal hayata kazandırılmasının amaçlandığı söylenebilir. Hükümlülerin dış dünyaya uyumlarını sağlamak, aileleriyle bağlarını sürdürmelerini ve güçlendirmelerini temin etmek amacıyla;

• Açık ceza infaz kurumunda cezasının son altı ayını kesintisiz olarak geçiren,
• Çocuk eğitim evinde toplam cezasının beşte birini tamamlayan, koşullu salıverilmesine bir yıl veya daha az süre kalan iyi hâlli hükümlülerin talebi hâlinde, cezalarının koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmının denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infazına, ceza infaz kurumu idaresince hükümlü hakkında hazırlanan değerlendirme raporu dikkate alınarak, infaz hâkimi tarafından karar verilebilir.

Denetimli Serbestlik Şartları Nelerdir?

Denetimli serbestlik yasası hükümleri her hükümlü bakımından uygulanacak değildir. Bu anlamda denetimli serbestlikten yaralanabilecekler esasen hüküm giydikleri suç, yargılama neticesinde aldıkları ceza, cezaevinde geçirdikleri süre içerisinde takındıkları hal ve tutumla birlikte kişilik özellikleri de değerlendirilmek suretiyle belirlenmektedir. Dolayısı ile denetimli serbestlikten yararlanıp yaralanamayacağınız hususu hakkında ceza hukuku bilgisini haiz bir avukattan hukuki destek almanızı tavsiye ederiz. Bu anlamda Ceza İnfaz Kanunu gözetildiğinde, denetimli serbestlik yasasından yararlanabilecek hükümlü aşağıdaki şartları haiz olmalıdır.

• Hükümlü son 6 ayını Açık Cezaevinde geçirmiş olmalıdır. Fakat bilinmelidir ki 31.12.2020 tarihinden itibaren hükümlü son 6 ayını açık ceza infaz kurumunda geçirmese dahi, şayet açık ceza evine ayrılma şartları oluşmuş ise bu halde denetimli serbestlik yasasından faydalanması mümkün hale gelecektir.
• Hükümlünün iyi halli olması gerekir. Hükümlünün iyi halli olması, ceza infaz kurumunda geçirdiği süre boyunca tavır ve tutumları dikkate alınarak, ceza evi idaresi tarafından kendisine verilen raporda tespit edilmektedir. Hükümlü aleyhine yani olumsuz yönde bir rapor hazırlanması halinde, rapora itiraz edebilir. (Örneğin ceza evinde çok fazla disiplin cezası almama)
• Hükümlü, denetimli serbestlik yasasından yararlanma talepli bir dilekçe sunmalıdır. Hükümlü yasadan yararlanma talebini içeren dilekçeyi İnfaz Hakimliği’ne sunar ve İnfaz Hakimliği de bu hususta karar verir. Hükümlü anılan yönde talebini ceza evinde iken cezaevi idaresi aracılığı ile beyan etmelidir.

Denetimli Serbestlik ve Çocuk Hükümlüler

Çocuk hükümlüler bakımından denetimli serbestlik yasasının uygulanabilmesi için, çocuk hükümlünün yargılama neticesinde aldığı toplam cezanın 1%5 ‘inin çocuk eğitim kurumunda geçirmiş olması gereklidir. Ayrıca çocuk hükümlünün aldığı hapis cezası gözetildiğinde koşullu salıverilmesine 1 yıl kalmış olmalıdır. Bu şartlar dahilinde denetimli serbestlik yasasından yararlanabilir.

Denetimli Serbestliğin Hukuki Dayanağı Nedir?

Denetimli serbestlik 5237 Sayılı Ceza İnfaz Kanunu’nun 105. maddesi uyarınca hüküm altına alınmıştır. Bu yasa denetimli uygulamada serbestlik yasası olarak da bilinmektedir. Denetimli serbestliğin hüküm ve esasları ve nasıl uygulanacağını detaylı şekilde düzenlemektedir.

Denetimli Serbestliğe Uymama Durumu

Denetimli serbestlik yasasından yararlanan hükümlü, denetimli serbestlik koşullarına aykırı hareketlerde bulunur ise, denetimli şekilde ceza infazı ortadan kaldırılır ve hükümlü tekrardan ceza infaz kurumuna alınır. Zira hükümlü denetimli serbestlik yasasından yararlanmak talebi ile, kanunu koşulları kabul etmiş sayılmaktadır. Aksi bir ihlalde cezası infaz kurumunda çektirilmeye devam edilir. Denetimli serbestlik aşağıdaki sınırlı olmamak üzere birçok şekilde ihlal edilebilir. Hükümlünün;

Hükümlünün Tahliye Olduktan Sonra 3 Gün İçerisinde Kurumu Başvurmaması

Ceza infaz kurumundan ayrıldıktan sonra, talebinde belirttiği denetimli serbestlik müdürlüğüne üç gün içinde müracaat etmemesi, denetimli serbestlik müdürlüğünün talebi üzerine, koşullu salıverilme tarihine kadar olan cezasının infazı için kapalı ceza infaz kurumuna gönderilmesine, infaz hâkimi tarafından karar verilir.

Hükümlünün Denetimli Serbestlik Müdürlüğü Tarafından Hazırlanan Programa Uymaması

Hakkında belirlenen yükümlülüklere, denetimli serbestlik müdürlüğünün hazırladığı denetim ve iyileştirme programına, denetimli serbestlik görevlilerinin bu kapsamdaki uyarı ve önerileriyle hakkında hazırlanan denetim planına uymamakta ısrar etmesi,denetimli serbestlik müdürlüğünün talebi üzerine, koşullu salıverilme tarihine kadar olan cezasının infazı için kapalı ceza infaz kurumuna gönderilmesine, infaz hâkimi tarafından karar verilir.

Hükümlünün Denetimli Serbestlik Yasasından Yararlanmaktan Vazgeçmesi

Ceza infaz kurumuna geri dönmek istemesi, hâlinde, denetimli serbestlik müdürlüğünün talebi üzerine, koşullu salıverilme tarihine kadar olan cezasının infazı için kapalı ceza infaz kurumuna gönderilmesine, infaz hâkimi tarafından karar verilir.

Adli Para Cezası Denetimli Serbestliğe Çevrilebilir mi?

Adli para cezası, mahkeme kararı ile hükümlünün belirli bir miktarda parayı devlet hazinesine ödemesin ifade etmektedir. Adli para cezanın ödenmesi için muhakkak bir yargı kararı gereklidir. Adli para cezasını ödemeyen hükümlünün aldığı para cezası güne çevrilmek suretiyle kamuya yararlı bir işte çalışmak için davet edilir. Şayet hükümlü bu davete uymaz ise o halde adli para cezası da hapis cezasına çevrilir. Denetimli serbestlik yasası ise hükümlü hakkında doğrudan verilen hapis cezalarına yönelik olarak uygulanmaktadır. Dolayısı ile böyle bir halde adli para cezasının denetimli serbestliğe uygulanması mümkün olmayacaktır.

Denetimli Serbestlik Yasası’nın İhlali Durumunda Ne Olur?

Denetimli serbestlik yasası, yararlanan hükümlü tarafından birçok farklı şekilde ihlal edilebilir. Fakat uygulama gözetildiğinde yasadan yararlanan hükümlü kişilerin genelde imza ihlali yaptıkları görülmektedir. Bu anlamda iki kere üst üste imza atmaya gitmeyen hükümlü hakkında uygulanan denetimli serbestlik kararı kaldırılarak yani geri alınarak tekrardan ceza infaz kurumuna gönderilir. Denetimli serbestlik yasasının ihlal edilmesi durumundan karşılaşılacak en doğal sonuç, hükümlü hakkında uygulanan infaz biçiminin değiştirilerek cezasının tekrardan infaz kurumunda çektirilmesi olacaktır. Ayrıca denetimli serbestlikten yararlanmak talebinde bulunan hükümlü, infaz kurumundan ayrılma tarihi itibariyle 3 gün içerisinde denetimli serbestlik müdürlüğüne başvuruda bulunmak zorundadır. Bu süre içerisinde başvuruda bulunmayan hükümlü hakkında Türk Ceza Kanunu’nun 292. maddesinde hüküm altına alınan hükümlü ve tutuklunun kaçması suçu yani firar suçu bakımından soruşturma yapılır.

Tekerrür Halinde Denetimli Serbestlik’ten Faydalanmam Mümkün mü?

Tekerrür, esasen suç işlediği kesinleşen ve işlediği suç dolayısı ile hakkında yapılan yargılama sonucunda hakkında verilen hüküm kesinleşen bir hükümlünün ikinci bir kez suç işlemesini ifade etmektedir.  Bu anlamda hakkında ilk kez tekerrür hükümleri uygulanan bir hükümlü, denetimli serbestlik yasasından yararlanma hakkına sahiptir. Fakat hakkında ikinci kez tekerrür hükümleri uygulanan bir hükümlünün denetimli serbestlikten faydalanması mümkün değildir.

Denetimli Serbestlik Yasası ve Elektronik Kelepçe

Elektronik kelepçe, belirli bir alanın dışına çıkılması ve açılması halinde alarm veren bir sistemi ifade etmektedir. Bu anlamda denetimli serbestlik yasasından faydalanan hükümlüye elektronik kelepçe takılması mümkündür. Şöyle ki örneğin denetimli serbestlikten faydalanan hükümlüye ait evin çevresinde hareket etmesini sağlayan ve fakat bu sınırlı alanı aşması halinde de merkeze alarm veren bir elektronik kelepçe takılması mümkündür.

Denetimli Serbestlik Uygulaması Nasıldır?

Denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle cezasının infazına karar verilen bir hükümlünün koşullu salıverilme tarihine kadar,

• Kamuya yararlı bir işte ücretsiz olarak çalıştırılması,
• Bir konut veya bölgede denetim ve gözetim altında bulundurulması,
• Belirlenen yer veya bölgelere gitmemesi,
• Belirlenen programlara katılması,

yükümlülüklerinden bir veya birden fazlasına tabi tutulmasına, denetimli serbestlik müdürlüğünce karar verilir. Ancak hükümlünün risk ve ihtiyaçları dikkate alınarak yükümlülükleri değiştirilebilir.

Denetimli Serbestlik ve Koşullu Salıverilme

Koşullu salıverilmeden yararlanabilmek için mahkûmun kurumdaki infaz süresini iyi hâlli olarak geçirmesi gerekir. Koşullu salıverilme için infaz kurumunda geçirilmesi gereken süre;

• Birden fazla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına veya ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde 36,
• Birden fazla müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde 30,
• Bir ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla 36,
• Bir müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla 30,
• Birden fazla süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla 28 yıldır.

Fakat koşullu salıverilme süresinin hesaplanmasında, hükümlünün 15 yaşını dolduruncaya kadar infaz kurumunda geçirdiği bir gün, iki gün olarak dikkate alınır. Hâkim, denetim süresinde hükümlüye rehberlik edecek bir uzman kişiyi görevlendirebilir. Bu kişi, kötü alışkanlıklar edinebileceği çevrelerden uzak kalması ve sorumluluk bilinciyle iyi bir hayat sürmesini temin hususunda hükümlüye öğütte bulunur; eğitim gördüğü kurum yetkilileri veya yanında çalıştığı kişilerle görüşerek, istişarelerde bulunur; hükümlünün davranışları, sosyal uyumu ve sorumluluk bilincindeki gelişme hakkında üçer aylık sürelerle rapor düzenleyerek hâkime verir. Ayrıca hâkim, koşullu salıverilen hükümlünün kişiliğini ve topluma uyumdaki başarısını göz önünde bulundurarak; denetim süresinin, denetimli serbestlik tedbiri uygulanmadan veya herhangi bir yükümlülük belirlemeden geçirilmesine karar verebileceği gibi, denetimli serbestlik tedbiri uygulanmasını veya belirlenen yükümlülükleri denetim süresi içinde kaldırabilir. Bu anlamda özetle, koşullu salı verilme kararı, esasen denetim süresinin yükümlülüklere uyularak geçirilmesi halinde mahkeme tarafından verilen bir kararı ifade etmektedir. Bu anlamda koşullu salı verilme kararı denetimli serbestlik yasasının uygulanmasının bitmesini takiben, yukarıda açıklanan koşulların oluşması halinde verilen bir karardır.

Küçük Yaşta Bakıma Muhtaç Çocuğu Olan Annelerde Denetimli Serbestlik Nasıl Uygulanır?

Bu konuya ilişkin olarak verilen yargı kararları gözetildiğinde, 0-6 yaş grubu yani annenin bakımına muhtaç çocuğu olan bir annenin aldığı hapis cezası gözetilerek koşullu salı verilmesine 2 yıl kala denetimli serbestlik yasasından faydalanabileceği söylenebilir. Bu anlamda ceza evindeki anne denetimli serbestlikten faydalanma talebinde bulunmalıdır. Fakat denetimli serbestlikten faydalanmak için yapılan başvuru tarihi itibariyle çocuk 6 yaşını geçmiş ise söz konusu imkandan yararlanılamaz.

Disiplin veya Tazyik Hapsi Alan Denetimli Serbestlikten Faydalanabilir mi?

Disiplin ve tazyik hapsi cezaları bakımından denetimli serbestlik yasası uygulanması mümkün değildir. Zira bu cezalar olağan bir hapis cezası olarak verilmemektedir. Örneğin hakkında tazyik hapsi verilen kişi, tazyik hapsi verilmesine sebep olan yükümlülüğünü usule uygun yerine getirdiği taktirde serbest bırakılabilir.

Denetimli Serbestlik Uygulaması, Sabıka Kaydında Yer Alır mı?

Kişiler hakkında kesinleşmiş ceza ve güvenlik tedbirlerine dair mahkumiyete ilişkin bilgilerin otomatik işleme tabi bir sistem kullanılarak toplanmasına, sınıflandırılması adli sicil kaydı olarak ifade olunmaktadır.Halk arasında sabıka kaydı olarak literatüre geçen adli sicil kaydı, özetle kişilerin suç kayıtlarının tutulduğu bir sistemi ifade etmektedir. Bir mahkeme kararının adli sicil kaydına işlenmesi için kesinleşmesi gerekmektedir. Bu anlamda denetimli serbestlik yasası uygulaması da adli sicile yani sabıka kaydına geçirilmektedir. Denetimli serbestlikten yararlanan hükümlü ile ilgili bilgiler denetim süresinin tamamlanması yani infazı ile birlikte Adli Sicil Kanunu’nda yer alan diğer şartlarında gerçekleşmesi ile beraber silinebilir. (Bu konuda detaylı bilgi almak için Adli Sicil Kaydı Nasıl Silinir konulu yazımızı okumanızı tavsiye ederiz.) Adli sicil kaydınızı sildirmek için Hukuk büromuzun avukatları ile iletişime geçebilirsiniz.

Ağır Hastalık, Yaşlılık veya Engellilik Sebebi İle Denetimli Serbestlikten Nasıl Yararlanılır?

Maruz kaldıkları ağır bir hastalık, engellilik veya kocama nedeniyle hayatlarını yalnız idame ettiremeyen ve koşullu salıverilmesine üç yıl veya daha az süre kalan hükümlüler, diğer şartları da taşımaları hâlinde denetimli serbestlikten yararlanabilirler. Fakat bu halde ağır hastalık, engellilik veya kocama hâli, Adlî Tıp Kurumundan alınan veya Adalet Bakanlığınca belirlenen tam teşekküllü hastanelerin sağlık kurullarınca düzenlenip Adlî Tıp Kurumunca onaylanan bir raporla belgelendirilmelidir. Ceza Hukukundan Doğan Davalarınız Hakkında Hukuki Destek Almak için Büromuz Avukatları ile İletişime Geçmeniz Tavsiye Olunur.

---

HUKUKİ SÖZLÜK   Şüpheli: Soruşturma evresinde, suç şüphesi altında bulunan kişiyi, Sanık: Kovuşturmanın başlamasından itibaren hükmün kesinleşmesine kadar, suç şüphesi altında bulunan kişiyi, Müdafi: Şüpheli veya sanığın ceza muhakemesinde savunmasını yapan avukatı, Vekil: Katılan, suçtan zarar gören veya malen sorumlu kişiyi ceza muhakemesinde temsil eden avukatı, Soruşturma: Kanuna göre yetkili mercilerce suç şüphesinin öğrenilmesinden iddianamenin kabulüne kadar geçen evreyi, Kovuşturma: İddianamenin kabulüyle başlayıp, hükmün kesinleşmesine kadar geçen evreyi ifade etmektedir.