Maluliyet Sigortası ve Malullüğün Şartları
Malul olma durumu kelime anlamına göre sakatlık halidir. Maluliyet durumunda kanunumuz işçiye uzun vadeli sigorta kapsamında maluliyet aylığı bağlanması söz konusu olabilir. Maluliyetle ilgili durumlara Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun 25. vd. maddelerinde hükmedilmiştir.
Malullük Sigortası ve
Maluliyet Aylığı Genel Şartları
Malullük sigortası neticesinde maluliyet aylığı talep edilebilmesi için
gerçekleşmesi için ilk şart malullüğün ya da diğer adıyla sakatlığın ortaya
çıkması ve malullüğün tespit edilmesi gerekmektedir.
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 4/I-a ve 4/I-b maddeleri
gereği çalışma gücünde iş kazası ya da meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma
gücünün %60’ını kaybettiğine yönelik ilgili sağlık kuruluşu tarafından tespit
edilmesi gerekir.
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 4/I-c maddesi kapsamında
çalışma gücünün en az %60’ını veya mesleğini yapamayacağı şekilde meslekte
kazanma gücünü ilgili kurumca tespit edilen sigortalı malul sayılacaktır.
Malul sayılma ile ilgili 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun 25.maddesi ‘’Sigortalının veya işverenin talebi üzerine Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usûlüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi sonucu, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60’ını, (c) bendi kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az % 60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı, malûl sayılır.’’ şeklinde hüküm getirmiştir.
İlgili kurum tarafından yetkilendirilen hizmetler haricinde alınacak özel hastane gibi kurumlardan alınacak bir rapor ile maluliyetin tespiti söz konusu olamayacaktır. Maluliyete uğrayan çalışanın, çalışma gücünü azalması veya kaybına ilişkin kararı sağlık kurulu verecektir.
Sigortalıya malullük aylığı bağlanabilmesi için gereken bir diğer şart sigortalının 5510 sayılı kanunun 26.maddesi gereği: ‘’ en az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması’’ gerekmektedir.
Maluliyetin sigortalılık süresince ya da prim ödeme koşulunun bu süre zarfında bulunmasına gerek yoktur, bu koşullar yerine getirildiği takdirde maluliyet aylığı bağlanılması ilgili merciden talep edilebilecektir.
Maluliyet aylığı talep etme noktasında sigortalının yapması gereken bir diğer husus malûliyet nedeniyle sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan sonra kurumda maluliyet aylığı bağlanması talebi içeren yazılı istekte bulunması gerekmektedir.
Malullük Aylığının
Hesaplanması:
Malullük aylığı hesaplanırken prim gün sayısı 9000 günden az olan
sigortalılar için 9000 gün üzerinden, prim gün sayısı 9000 gün ve daha fazla
olanlar için ise toplam prim ödeme gün sayısı üzerinden hesaplanır.
Sigortalının malul duruma düşmesi ile bir kimsenin bakımına muhtaç olması halinde hesaplama şekline (aylık bağlama oranına) bu da eklenerek hesapta bulunulacaktır.
Maluliyet Aylığı Alan
Kimsenin Emeklilik Talebi:
Maluliyet aylığı alan kişi emeklilik talebinde de bulunabilecektir.
Şartları sağlaması ve emeklilik talebinde bulunması halinde kişi emekli
olabilecektir. Burada maluliyet aylığı ve emekli aylıklarına bakılır, fazla
olan hangisi ise onun aylık ödenmesi şeklinde ödemeler gerçekleştirilir. Bu durumda eğer maluliyet aylığı düşük olan
aylık ise bu durumda maluliyet aylığı kesilir, yalnızca emeklilikten doğan
aylık ödemesi yapılır.
İş kazası veya Meslek
hastalığı geçirip hem de Maluliyet aylığı alınabilir mi?
İş kazası veya meslek hastalığı geçirilmesi sonucu çalışma kaybında meydana
gelen %60 veya daha fazla kayıp neticesinde sigortalıya iki aylık da
bağlanabilecektir. Ancak hem gelir hem de maluliyet aylığı bağlandığı
durumlarda yüksek olan aylığın tamamı ödenirken düşük olan aylığın %50’si
bağlanacaktır.
Maluliyet ile ilgili
durumlarda zamanaşımı süresi:
Maluliyet durumunun ortaya çıkmasıyla birlikte kişinin yasal yollara
başvurarak haklarını talep etmesi için öngörülen süre on yıl olarak
belirlenmiştir. Ancak belirtmekte fayda var ki eğer kişinin durumunun
kötüleşmesi bir süreç neticesinde gerçekleştiyse maluliyet için zamanaşımı
süresi, bu halin ortaya çıktığı ve raporla tespit edildiği zamandan itibaren
başlayacaktır.
