Online Alışverişte Aldığımız Ürün Ayıplı Çıkarsa Ne Yapmalıyız?
Koronavirüs salgınıyla birlikte alışverişlerimizin de büyük çoğunluğunu internet üzerinden sağlamaktayız. İnternetten yapılan alışverişlerin güvenilirliği bir kenara yapılan alışveriş neticesinde aldığımız ürünleri beğenemiyor veya ayıplı mal çıkması halinde iade talep etmek isteyebiliyoruz.
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun gereği internet üzerinden yapılan alışverişlerin düzenlediği ”Mesafeli Sözleşmelere Dair Yönetmelik” tüketici yedi gün içerisinde, herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin taksitle satış sözleşmesinden cayabilir. Cayma alıcının iradesine bağlı bir durum olup satıcının bu süre içerisindeki iadelere yapabileceği bir durum yoktur. (parça borçları bu konunun dışında kabul edilmektedir.)
Alıcının vermiş olduğu karar ve yasal süreç içerisinde icraat sonucu cayma iradesi kendisine ulaşan satıcı almış olduğu ürünün bedelini tüketiciye iade etmekle yükümlüdür. İade tek seferde ve alıcının yani tüketicinin kullandığı ödeme aracına uygun şekilde meydana getirilmelidir.
Ayıplı Ürün Halinde Alıcının Hakları:
Ayıp durumunda maldaki ayıp derecesine ve ilk anda fark edilip edilmemesine göre yaklaşım farklılık arz edecektir. Şayet açık bir ayıp söz konusu ise yani alıcı daha ilk bakışta sorunu, ayıbı, hatayı fark edebilecek, gözle görülür bir ayıp, aksaklık ya da hasar varsa, 30 gün içerisinde durumu satıcıya bildirmesi gereklidir. Yoksa alıcı bu haliyle birlikte ayıplı da olsa malı, ürünü kabul etmiş olacaktır.
Ayıplı Ürün Durumlarında Satıcı Kabul Etmiyorsa Ne Yapılmalıdır?
Online yani internet üzerinden yapılan alışverişlerde tüketici malın ayıplı çıkmasına ilişkin ilgili satıcıya, firmaya ya da şirkete durumu bildirmesine rağmen sonuç alamazsa, Tüketici Hakem Heyetine bir dilekçe ile başvurabilir. Ayıplı mal durumlarında konu ile ilgili davalarda görevli mahkemeler Tüketici Mahkemeleridir.
Bir Malın Ayıplı Kabul Edilmesi Durumları:
Bir malın ayıplı mal
olarak kabul edilmesi için bazı koşullar aranmaktadır. Örnek verecek olursak
ambalajında, etiketinde, tanıtım veya kullanım kılavuzunda, sitelerinde, her ne
şekilde olursa olsun verilen reklam ve ilanlarında yer alan özelliklerini
taşımaması; satıcı tarafından bildirilen veyahut böyle olmasa bile durumun
şartları gereği belirtilen niteliklere sahip olmayan; benzer aynı ismi taşıyan
mallar ile ana unsur özellikleri taşımayan (telefonun aramaması gibi…),
alıcının beklediği faydaları karşılamayan içerisinde ekonomik ya da hukuki
zeminde eksiklikler barındıran ürünler AYIPLI KABUL edilir. Bu hallerle kısıtlı
kalmamak kaydıyla alınan ürünlerin ayıplı olduğu durumlar da mevcuttur. Her
olayın özelliğine göre farklılık gösterir.
Demonte Mallarda Ayıp
Satın alınan malın montajının tüketici tarafından yapılmasının öngörüldüğü hallerde montaj talimatındaki yanlışlık veya eksiklik nedeniyle montaj hatalı yapılmış ise sözleşmenin uygun olarak yerine getirilmemesi söz konusu olmaktadır.
Malın Ayıplı Çıkmasında İspat Yükü
Malın teslim edilmesi ile birlikte 6 ay içinde ortaya çıkan ayıpların teslim tarihinde var olduğu kabul edilir. Bu durumda malın ayıplı olmadığının ispatı satıcıya aittir. Bu karine, malın veya ayıbın niteliği ile bağdaşmıyor ise uygulanmaz.
Malın Ayıplı Olduğunun Ortaya Çıkmasından Sonra Tüketicinin Hakları
Malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici; satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme, satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme, aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme, imkan varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme haklarından birine sahiptir. Seçimlik haklardan birini seçen alıcı böylelikle uğradığı zararın tazminini isteyebilir.
Ayıplı Mal ile İlgili Zamanaşımı
Ayıplı mallar ile ilgili kanun birden çok zamanaşımı süresi öngörmüştür. Bunlar: Kanunlarda veya taraflar arasındaki sözleşmede daha uzun bir süre belirlenmediği takdirde ayıplı maldan sorumluluk, ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa bile malın tüketiciye teslim tarihinden itibaren 2 yıllık zamanaşımına tabidir. Bu süre konut veya tatil amaçlı taşınmaz mallarda taşınmazın teslim tarihinden itibaren 5 yıldır, İkinci el satışlarda satıcının ayıplı maldan sorumluluğu 1 yıldan, konut veya tatil amaçlı taşınmaz mallarda ise 3 yıldan az olamaz ayıp, ağır kusur ya da hile ile gizlenmişse zamanaşımı hükümleri uygulanmaz olmak üzere kanunda düzenlenen zamanaşımına ilişkin hükümlerdir.
