Boşanmada Çocuğun Velayeti Kime Verilir?

Boşanma Nedir?

Toplumuzun en küçük ve en önemli birimi olan aile toplumsal anlamda huzur ve sükunun korunması bakımından büyük önem arz etmektedir. Bu nedenle Türk toplumunda, eşler boşanma yoluna genellikle en son çare olarak başvurmaktadır zira hiç kimse bir evliliği ayrılmak maksadı ile gerçekleştirmez. Boşanma ise eşlerden birinin veya ikisinin isteği üzerine, hakimin kararıyla evlilik bağının ortadan kaldırılmasını ifade etmektedir.

Boşanmada Çocuğun Velayeti Kime Verilir?

Boşanma davalarına ilişkin önemli ve problemli hususlardan biri de ortak çocuğun velayetine ilişkindir. Boşanma isteyen eşlerin çocuklarının velayetinin kimde kalacağı hususu hakim tarafından belirlenmektedir. Hakim, karar verirken öncelikle çocuğun yararını gözetmektedir. Bu anlamda hakim ortak çocuğun velayetinin kime verileceği hususunun tespitinde anne ve babanın yaşam tarzlarını çocuğun gelişimi ve bakımı için uygun olup olmadıkları noktasında değerlendirecektir. Buna ilişkin olarak uzman pedagogdan görüş alınır ve ayrıca çocuğun fikri de alınarak mahkemece velayete ilişkin değerlendirme yapılır. Bu hususun önemi nedeni ile özellikle çocuğunuzun velayetini almak istiyorsanız haklarınız ve dava süresince yapabileceğiniz hukuki işlemler ilgili detaylı bilgi için avukat yardımı almanızı tavsiye ederiz.

Velayetin Değiştirilmesi Davası Nedir?

Velayetin değiştirilmesi davası; esasen velayet hakkının boşanma davası sonucunda tek bir tarafa verilmektedir. Ancak güncel bir yargıtay kararı ile birlikte Mahkemelerin ortak velayete ilişkin karar alabilmelerinin de yolu açılmıştır. Velayet kendisine verilen tarafın çocukla yeterince ilgilenmemesi, velayet hakkının getirdiği yükümlülükleri yerine getirmemesi gibi nedenlerden dolayı velayet hakkı kendisinde olmayan taraf, velayetin değiştirilmesi davasını açarak mahkemeden talepte bulunabilir.

Velayetin Değiştirilmesine Hangi Hallerde Karar Verilir?

Velayetin değiştirilmesinin talep olunabilmesi bakımından bazı şartların gerçekleşmesi gerekir. Nitekim bu şartlar Türk Medeni Kanunu’nun 183. Maddesi hükmü gereğince aşağıdaki şekilde sıralanabilir;

• Anne yada babanın ölmesi
• Anne yada babanın yeniden evlenmesi
• Anne yada babanın başka bir yere taşınması
• Çocuğun, velayet hakkı sahibi anne yada babası ile birlikte kalmasının, çocuğun menfaatini zedeleyecek duruma gelmesi

gibi durumlarda velayet hakkının değiştirilmesi talep olunabilir. BOŞANMA HALİNDE ÇOCUĞUN VELAYETİ KİME BIRAKILIR? Hakim çocuğun hangi tarafa bırakılacağı takdirde daha iyi yetiştirileceği ve bakılacağı ve eğitim ve öğreniminin nasıl ” şekilde sağlanacağını tespit eder.Buna göre hakim velayetin anneye mi yoksa babaya mı vereceğini takdir eder. VELAYET KENDİSİNE BIRAKILACAK KİŞİNİN BOŞANMADA KUSURU ÖNEMLİ MİDİR? Velayet konusu karara bağlanırken boşanan eşlerin boşanmada kusurlu olup olmadıkları o kadar önemli değildir. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi  çocuğun menfaati ön planda tutulur.Hakim onun eğitimi,bakımı ,yetiştirilmesi hususlarını göz önünde bulundurarak kime bırakılacağını takdir eder. MALİ DURUMUM BOZUK OLMASINA RAĞMEN VELAYETİ ALABİLİR MİYİM? Çocuğun menfaati gerektiriyorsa hakim çocuğu mali durumu daha düşük eşe verebilir. VELAYETİN KİME BIRAKILACAĞINA DAİR KESİN BİR ÖLÇÜT VAR MIDIR? Medeni kanun ,velayetin boşanan taraflardan hangisine verilmesi gerektiği hususunda belli ölçütler koymamış ve bunu tamamen hakimin takdirine bırakmayı uygun bulmuştur. HAKİM GENELDE HANGİ KRİTERLERE GÖRE VELAYETİ ANNE YA DA BABAYA VERİR? Hakim çocukların cinsiyetini,yaşını,huyunu,ana ve babanın karakterlerini,yaşama biçimlerini,bulundukları sosyal konumu ve çevreyi göz önünde bulundurur ve bu takdir hakkını çocuğun menfaatlerini ” kollayacak şekilde kullanır. KÜÇÜK ÇOCUKLARIN VELAYETİ GENELDE KİME VERİLİR Genel uygulama küçük çocukların anne şefkati ve yakınlığına daha fazla ihtiyaç duyduklarından velayetlerinin anneye verilmesi yönündedir.Hakim çocukların ana ve babalarına duydukları sevgiyi de göz önünde bulundurur. ÇOCUKLARIN VELAYETİ KONUSUNDA YAPILAN ANLAŞMA HAKİMİ BAĞLAR MI? Boşanan tarafların velayetin kime verileceği konusunda yaptıkları anlaşma hakimi bağlamaz.Hakim böyle bir anlaşmaya karşın anlaşmanın tam aksine karar verebilir. VELAYET BANA VERİLMEDİĞİ HALDE YİNE DE ÇOCUĞUMU GÖREBİLİR MİYİM? Boşanmada velayeti kaybetmiş olmak çocukla hiçbir şekilde kişisel ilişki kurulamayacağı anlamına gelmez.Medeni kanuna göre hakim ana ve babanın çocukla olan kişisel ilişkilerini düzenler.Ana ve babadan her biri velayeti altında bulunmayan çocuk ile uygun kişisel ilişki kurulmasını isteme hakkına sahiptir.Hakim ne zaman ve ne şekilde çocukla görüşüleceğini takdir eder. VELAYET KENDİSİNE BIRAKILMAYAN TARAF ÇOCUKLAR İÇİN NAFAKA ÖDEMEKLE YÜKÜMLÜ MÜDÜR? Medeni kanun velayet kendisine bırakılmayan tarafa gücü oranında çocuğun bakım ve eğitimiyle ilgili giderlere katılma yükümlülüğü getirmiştir.Buna uygulamada iştirak nafakası denilmektedir. İŞTİRAK NAFAKASININ MİKTARI NE KADARDIR? İştirak nafakasının miktarını hakim takdir yetkisine dayanarak serbestçe belirler.Hakim bu takdir yetkisini kullanırken nafaka ödeyecek olan tarafın mali gücünü,çocuğun ihtiyaçlarını ve çocuk kendisine bırakılmış olan tarafın ekonomik durumunu göz önünde bulundurur. İŞTİRAK NAFAKASI NE KADAR SÜRE BOYUNCA ÖDENİR? İştirak nafakası, velayet hakkındaki mahkeme hükmünün kesinleştiği tarihten başlayarak çocuğun ergin olduğu güne kadar devam eder.Ancak çocuk ergin olduğu halde eğitimi devam ediyorsa velayet kendisine verilmeyen ana veya baba eğitimi sona erinceye kadar çocuğa bakmakla yükümlüdürler. VELAYET HAKKINI BOŞANMA DAVASINDAN SONRA KAZANABİLİR MİYİM? Velayet hakkı yeni şartlara göre sonradan değiştirilebilir.Yani hakim değişen şartlara göre kendiliğinden veya talep üzerine çocuğun velayetini bir taraftan alıp diğer tarafa verebilir.Misal olarak ana veya babadan birinin başkasıyla evlenmesi,başka bir yere gitmesi,ölmesi,hapsedilmesi,alkole ve içkiye düşmesi gibi sebebplerle velayet hakkı bir taraftan alınıp diğer tarafa verilebilir.

Velayet Davalarında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Velayet hakkına esasen boşanmanın sonuçlarına ilişkin olarak verilen bir kararı da ifade etmektedir. Bu anlamda boşanma davası sonucunda boşanma davasının görüldüğü mahkemede, ortak çocuğun velayetine ilişkin bir karar da verilir. Ancak sonradan vuku bulan durumlara istinaden, çocuğun velayetinin değiştirilmesi talebi bakımından yetkili mahkeme çocuğun yerleşim yeri mahkemesi olacaktır. Nitekim bu hususta görevli mahkeme de yine Aile Mahkemeleridir.

---

HUKUKİ SÖZLÜK   Ortak çocuk: aynı anne ve babadan olan çocuk İlliyet bağ:  neden , sonuç ilişkisini ifade etmektedir. Kusur: hoş karşılanmayacak davranış anlamına gelmektedir. Tanık: dava konusu olay hakkında bilgi sahibi olan, şahit olan kişidir.