İptal Davası Nedir?
İdarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olması anayasal bir zorunluluktur. Bu anlamda idari yargıda açılacak davalar, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalardan ibarettir. Detaylı Bilgi İçin İptal Davası Nasıl Açılır Konulu Yazımızı Okumanızı Tavsiye Ederiz.İptal Davası Açma Süresi Ne Kadardır?
İptal davaları ilgili işlemin tebliğinden itibaren belirli bir süre içerisinde açılmalıdır. İptal davalarına ilişkin süreler esasen, iptale konu edilecek işlemin türüne göre değişmektedir. Bu anlamda Dava açma süresi, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay da ve İdare Mahkemelerinde 60, vergi mahkemelerinde ise 30 gündür. Fakat bu süreler;İdari uyuşmazlıklarda; yazılı bildirimin yapıldığı,
Vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezalarından doğan uyuşmazlıklarda,Tahakkuku tahsile bağlı olan vergilerde tahsilatın; tebliğ yapılan hallerde veya tebliğ yerine geçen işlemlerde tebliğin; tevkif yoluyla alınan vergilerde istihkak sahiplerine ödemenin; tescile bağlı vergilerde tescilin yapıldığı ve idarenin dava açması gereken konularda ise ilgili merci veya komisyon kararının idareye geldiği; tarihi izleyen günden başlar. Adresleri belli olmayanlara özel kanunlarındaki hükümlere göre ilan yoluyla bildirim yapılan hallerde, özel kanununda aksine bir hüküm bulunmadıkça süre, son ilan tarihini izleyen günden itibaren 15 gün sonra işlemeye başlar. İlanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresi, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlar. Ancak bu işlemlerin uygulanması üzerine ilgililer, düzenleyici işlem veya uygulanan işlem yahut her ikisi aleyhine birden dava açabilirler. Düzenleyici işlemin iptal edilmemiş olması bu düzenlemeye dayalı işlemin iptaline engel olmaz.İdari İşleme Karşı Üst Makama Başvuru Yapılmış İse Dava Açma Süresi Nasıl Belirlenir?
Kural olarak ilgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılması için üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi içinde istenebilir. Bu başvuru, işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durdurur. Şayet 60 gün içinde başvuru yapılan makam tarafından bir cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılır. Bu anlamda isteğin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması halinde dava açma süresi yeniden işlemeye başlar ve başvurma tarihine kadar geçmiş süre de hesaba katılır. Konunun daha iyi anlaşılması bakımından örnekle açıklamak gerekirse A, ya Beylikdüzü belediyesi tarafından 01.01.2017 tarihinde idari para cezası kesilmiş olsun. Akabinde A, Beylikdüzü ilçe belediyesi tarafından kendisine kesilen idari bir para cezasının kaldırılması konusunda 15.01.2017 tarihinde belediyeye başvuruda bulunmuş olsun. Belediye görevlilerinin A’nın bu talebine yönelik olarak 45 gün sonra yanıt verdikleri ihtimalinde, öncelikle A’nın Belediye’ye başvurduğu tarih itibari ile aleyhine tesis edilen idari işleme karşı dava açma süresi duracaktır. Devamında 45 gün sonra belediyeden gelen yanıtla birlikte A’nın dava açma süresi işlemeye devam edecektir. Dolayısıyla A’nın işlemin tesis edildiği günden itibaren işlemeye başlayan ve belediyeye başvuru yapması ile duran kalan dava açma süresi 45 gündür ve bu süre belediyenin A’ya cevap verdiği tarih olan 30.02.2017 tarihinden itibaren işlemeye başlar.İptal Davasında Menfaat İhlali Şartı Nedir?
Menfaat ihlali kavramı, iptal davaları bakımından İdari Yargılama Kanunu’nun 2.maddesinde öngörülmüş olan bir dava açma şartını ifade etmektedir. Bu anlamda iptal davası açmak için kural olarak maddi veya manevi nitelikte bir menfaatin, tesis edilen ve iptale konu edilmek istenen işlemle ihlal edilmiş olması gerekmektedir. Bu hususta Danıştay kararlarında da değinildiği üzere menfaatin maddi veya manevi olmasının bir önemi yoktur. Fakat menfaat güncel, şahsi ve bilhassa meşru olmalıdır. Bu anlamda menfaati ihlal olunan ve idari işlemi iptale konu etmek isteyen kişi, ihlal edilen menfaati ile idari işlem arasındaki illiyet bağını ispat külfeti altındadır. Yani menfaati ile söz konusu işlem arasındaki ilişkiyi, nedensellik bağını ispat etmek anılan idari işlemi dava eden kişiye düşmektedir.Tam Yargı Davası Nedir?
Tam yargı davası esasen idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar yani ihlal edilenler tarafından açılan bir idari davayı ifade etmektedir. Tam yargı davaları hukuki bağlamda idarenin sorumluluğu temeline dayanır. Özellikle Medeni Hukukta tazminat davalarının karşılığı İdare Hukukunda tam yargı davaları olarak tezahür etmektedir. Bu anlamda tam yargı davaları, idarenin kusur sorumluluğuna dayanabileceği gibi kusursuz sorumluluğuna da dayanabilir. Tam yargı davalarının iptal davası ile birlikte açılabileceği gibi ayrı bir dava olarak açılması da mümkündür.Tam Yargı Davası Açma Şartları Nelerdir?
İlgililer haklarını ihlal eden bir idari işlem dolayısıyla Danıştay’a ve İdare ve Vergi mahkemelerine doğrudan doğruya tam yargı davası veya iptal ve tam yargı davalarını birlikte açabilecekleri gibi ilk önce iptal davası açarak bu davanın karara bağlanması üzerine, bu husustaki kararın veya kanun yollarına başvurulması halinde verilecek kararın tebliği veya bir işlemin icrası sebebiyle doğan zararlardan dolayı icra tarihinden itibaren dava süresi içinde tam yargı davası açabilirler. İdari eylemlerden hakları ihlal edilmiş olanların idari dava açmadan önce, bu eylemleri yazılı bildirim üzerine veya başka suretle öğrendikleri tarihten itibaren 1 yıl ve her halde eylem tarihinden itibaren 5 yıl içinde ilgili idareye başvurarak haklarının yerine getirilmesini istemeleri gerekmektedir. Bu isteklerin başvuru yağılan idarece kısmen veya tamamen reddi halinde, bu konudaki işlemin tebliğini izleyen günden itibaren veya anılan istek hakkında altmış gün içinde cevap verilmediği takdirde bu sürenin bittiği tarihten itibaren, dava süresi içinde dava açılabilir. Detaylı Bilgi İçin Tam Yargı Davası Nasıl Açılır Konulu Yazımızı Okumanızı Tavsiye Ederiz.Tam Yargı Davası Nasıl Açılır?
Tam yargı davası, tam yargı davasına konu edilecek olan işlemin türüne göre Danıştay’da Vergi ve İdare mahkemelerinde usulüne uygun hazırlanmış bir dava dilekçesinin mahkemeye, dava süresi içerisinde teslim edilmesi ile birlikte açılır. Bu anlamda ilgililer, iptal davasına ilişkin açma süresi içerisinde iptal davasını ve tam yargı davasını birlikte açabilirler. Ayrıca iptal davasının sonuçlanmasından yani hükmün tebliğ veya tefhiminden itibaren 60 gün içerisinde tam yargı davasını açma hakkına da sahiptirler. Yine bir başka ihtimal olarak iptal davası açma süresi içerisinde tam yargı davasının da açılması mümkündür.Dava Dilekçesi Hangi Makama Verilmelidir?
Bu hususta yine davanın açıldığı mahkemeye göre değişecektir. Bu anlamda dilekçeler kural olarak ait oldukları yani davanın açılacağı mahkeme başkanlığına sunulur. Dolayısıyla dilekçeler Danıştay veya davanın görüleceği mahkeme başkanlıklarına veya bunlara gönderilmek üzere İdare ve Vergi mahkemesi başkanlıklarına şayet bu mahkemeler o yerde bulunmuyorsa Asliye Hukuk Mahkemesi başkanlıklarına yurt dışında ise yine anılan mahkemelere gönderilmek üzere konsolosluk ve büyükelçiliğe teslim edilmelidir.Tam Yargı Davalarının İptal Davalarından Farkları Nelerdir?
Davacı iptal davasında yalnızca davaya konun edilen idari işlemin iptalini talep etmektedir. Tam yargı davasında ise davacı, bir hakkın yerine getirilmesi, uygulanmasını veya durdurulmasını yani icrai bir davranışta bulunulmasını talep etmektedir. İptal davalarına kural olarak yalnızca idari işlemler konu edinilir. Tam yargı davalarında ise, idari eylemler ve idari sözleşmeler konu edinilmektedir. Nitekim yukarıda detaylı açıklandığı üzere iptal davası açmak için kişisel bir menfaatin ihlal edilmesi gerekmektedir. Ayrıca bu menfaat güncel, kişisel ve meşru bir menfaat olmalıdır. Tam yargı davasının açılabilmesi için yalnızca kişisel bir hakkın ihlal edilmesi gerekli ve yeterlidir. Ayrıca tam yargı davaları yalnızca davanın tarafları bakımından sonuç doğurmakta iken iptal davaları, esasen idari bir işlemin iptal edilmesini konu edindiklerinden dolayı ilgili işlemin iptal olması ile işlemin üzerinde etkili olduğu herkes etkilenecektir. İdare Hukukundan Doğan Davalar ve Uyuşmazlıklarınız Hakkında Detaylı Bilgi Almak İçin Çelik Hukuk Bürosu Avukatları ile İletişime Geçmeniz Tavsiye Olunur.HUKUKİ SÖZLÜK El atma : Malikin rızası olmaksızın fiilen kullanmadır. Taşınır mal : Sahip olduğunuz araba,traktör ve benzeri malınızdır. Malik : Mülk sahibidir.
