Sahtecilik Suçu Nedir?
Sahtecilik suçu günlük hayatta sıklıkla rastlamakta olduğumuz bir suç türüdür. Son zamanlarda teknolojinin hızlı bir şekilde gelişmesi ve yaygınlaşmasıyla birlikte sahtecilik suçu daha da rastlanabilir bir duruma gelmiştir.
Evrakta sahtecilik suçu; resmi belgede sahtecilik ve özel belgede sahtecilik suçu olarak ikiye ayrılmaktadır. Bu ayrım verilecek ceza bakımından da farklılıklara sebep olmaktadır. Yani resmi belgede sahtecilik suçu için ayrı bir ceza; özel belgede sahtecilik suçu için ise ayrı bir cezaya hükmedilebilecektir. Bu iki suç için de esas olan ortada bir belgenin olmasıdır. Belgenin ise vasıflı sayılabilmesi için muhakkak yazılı bir belge olması ayrıca belgenin hukuki bir içeriğinin olması gerekmektedir. Belge yazılı değil ise bu suç tipine konu oluşturacak bir durumdan bahsedilemez.
Resmi Belge Unsurları Nelerdir?
Resmi belge kavramı kanunda tanımlanmamıştır. Resmi belge ile ilgili tanımlar doktrin ve içtihada bırakılmıştır. Buna göre resmi belgenin
1- Kamu görevlileri tarafından düzenlenmiş olması
2- Öngörülmüş ise, usul ve şekil kurallarına uyulmuş olması
3- Kamu görevlisinin belgeyi düzenlemeye yetkili olması
Bazı belgeler yukarıda belirtilen özelliklere sahip olmamasına, yani özel belge niteliğinde olmasına rağmen kanun koyucu tarafından resmi belge olarak kabul edilmiştir. Bunlar emre veya hamile yazılı kambiyo senetleri, hisse senedi, tahvil, emtiayı temsil eden belge ve vasiyetnamedir. Bu türdeki belgelerin resmi belge kabul edilmesi için kanunda belirtilen usul ve şekil şartlarına sahip olması gereklidir.
Resmi Belgede Sahtecilik Suçu Nedir?
Resmi belgede sahtecilik suçu Türk Ceza Kanunu’nun 204. maddesinde ayrıca düzenlenmiştir. Resmi belgede sahtecilik suçu kamuya karşı işlenen suçlar arasında yer almaktadır. Resmi belgede sahtecilik suçu; belgenin başından sahte olarak üretilmesi veya gerçek resmi belgenin hukuka aykırı bir biçimde gerçeğinden saptırılarak değiştirilmesidir. Resmi belgede sahtecilik suçunun amacı ‘aldatma’ dır. Kanunda düzenlendiği üzere bu suçun 3 farklı seçimlik hareketle işlenebildiği görülmektedir. Bu suçun işlenmesinde taksirli sorumluluk söz konusu olmayıp kasten işlenebilen bir suçtur.
Resmi Belgede Sahtecilik Suçu Nasıl İşlenir?
1- Resmi belgenin sahte olarak hazırlanması veya eldeki resmi belgenin gerçeğe aykırı bir şekilde düzenlenmesi
2- Orijinal resmi belgenin değişiminin kişileri aldatacak nitelikte hukuka aykırı olması
3- Sahte resmi belgenin yapım aşamasında yer almayıp yalnızca bu sahte belgenin kullanılması
Bu üç seçimlik fiilden biri meydana geldiğinde resmi belgede sahtecilik suçu kasti bir şekilde işlenmiş olur.
Özel Kişinin Resmi Belgede Sahtecilik Suçu
Resmi belgede sahtecilik suçunun temel hali Türk Ceza Kanunu 204. maddenin 1. fıkrasında düzenlenmiştir. TCK m204/1 “Bir resmi belgeyi sahte olarak düzenleyen gerçek bir resmi belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren veya sahte resmi belgeyi kullanan kişi iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Resmi Belgede Sahtecilik Suçunun Yetkili Kamu Görevlisince İşlenmesi
Resmi belgede sahtecilik suçunun kamu görevlisince işlenmesi suçu TCK 204. madddenin 2. fıkrasında düzenlenmiştir.
Madde 204/2 : ‘Görevi gereği düzenlemeye yetkili olduğu bir belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir belgeyi başkalarını aldatacak değiştiren, gerçeğe aykırı olarak belge düzenleyen veya sahte resmi belgeyi kullanan kamu görevlisi 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.’
Kamu görevlisinin işlediği resmi belgede sahtecilik suçunun aşağıdaki seçenek fiilerin biriyle işlenmesi ile suç oluşumu gerçekleşmiş sayılacaktır.
1- Kamu görevlisinin resmi belgeyi sahte olarak düzenlemesi
2- Kamu görevlisinin resmi belgeyi değiştirmesi
3- Kamu görevlisinin gerçeğe aykırı belge düzenlemesi
4- Kamu görevlisinin resmi belgeyi kullanma suçu
Resmi Belgenin Düzenlenmesinde Yalan Beyanda Bulunma Suçu
Bu suç türünde herhangi bir kişiyi kamu görevlisini yanlış veya yalan beyanlarıyla kasten hataya düşürerek gerçekten farkli bir şekilde belge düzenlenmesine sebebiyet vermektedir. Bu durum Türk Ceza Kanunu’nun 206. maddesinde düzenlenmiştir.
Resmi Belgenin Düzenlenmesinde Yalan Beyan
TCK m206/1: Bir resmi belgenin düzenlenmek yetkisine sahip olan kamu görevlisine yalan beyanda bulunan kişi, 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ya da adli para cezası ile cezalandırılır.
Resmi Belgede Sahtecilik Suçunun Cezayı Ağırlaştıran Nitelikli Halleri
Resmi evrakta sahtecilik suçunun nitelikli yani daha çok cezaya hükmedilmesini gerektiren suçlar şunlardır:
Belgenin Sahteliği Sabit Olarak İspatlanıncaya Kadar Geçerli Belge Sayılması
Bu durum Türk Ceza Kanunu 204. madde 3. fıkrada düzenlenmiştir. Buna göre “Resmi belgenin, kanun hükmü gereği sahteliği sabit oluncaya kadar geçerli olan belge niteliğinde olması halinde,verilecek ceza yarı oranda artırılır.
Belgenin kanıtlanabilirliği, kanıtlama gücü açısından resmi belgeler “sahteliği sabit oluncaya kadar geçerli belge” ve “aksi ispatlanıncaya kadar geçerli belge” şeklinde ikiye ayrılmaktadır
1-Sahteliği sabit oluncaya kadar geçerli belge: Bu belgelerin resmi makamlar nezdinde güvenilirlikleri tam durumdadır. Sahteliği kanıtlanana dek kesin delil niteliği taşımaktadırlar. Bu belgelerin aksini başka delillerle ispatlamak söz konusu değildir. Sahteliği sabit oluncaya kadar geçerli belgeler çeşitli kanunlarla düzenlemeye tabi tutulmuştur. Örneğin: mahkeme ilamları, duruşma tutanakları, hakem kararları, belediye ceza tutanakları, sayıştay ilamları, seçim tutanakları, ilam niteliğindeki belgeler, kaçakçılıkla mücadele gereği tutulan suç tutanakları da sahteliği sabit oluncaya kadar geçerli belge niteliğindedir.
2- Aksi ispatlanıncaya kadar geçerli belgeler: Bu resmi belgelerin de güvenilirlik açısından bir eksikliği bulunmamakta fakat aksi her zaman ve her durumda ispatlanabilen belgelerdir. Bunlara örnek olarak verilebilecek belgeler şunlardır: Tapu ve nüfus sicil kayıtları, görevlilerce düzenlenen ve bir olayın yaşanma anını belgeleyen olay tutanakları, görev gereği verilen belge, yazı ve benzeri durumdaki evraklar.
Aksi ispatlanıncaya kadar geçerli sayılan belgelerle resmi belgede sahtecilik suçunun işlenmesi halinde suçun temel şeklinden sorumluluk söz konusudur. Resmi belgede sahtecilik suçunun nitelikli halini oluşturan belge türü ilk bahsettiğimiz yani sahteliği sabit oluncaya kadar geçerli belgelerle işlenen suçtur. Yukarıda bahsettiğimiz gibi sahteliği sabit oluncaya kadar geçerli olan belgelerle işlenen sahtecilik suçlarında ceza yarı oranda artırılmaktadır.
Resmi Belgede Sahtecilik Suçunda Görevli ve Yetkili Mahkeme
Resmi belgede sahtecilik suçunda görevli ve yetkili mahkeme suçun işlendiği yerde bulunan Ağır Ceza Mahkemesidir.
