Hukuki bir işlemi belirleyen resmi belge olarak nitelendirilebilen senedi kullanış biçimi ve hukuki olarak nitelendirecek olursak bir kimsenin ödemeye ya da yapmaya borçlu olduğu şeyi göstermek üzere imzalayıp ilgiliye verdiği belge olarak tanımlayabiliriz. Senet şekil şartı olarak emre yazılı senet kelimesini ve senet Türkçe’den başka bir dille yazılmışsa, o dilde emre yazılı senet karşılığı olarak kullanılan kelimeyi kayıtsız-şartsız belirli bir bedeli ödemek vaadini, ödeme yerini, vadeyi, kime ödenecek ise onun adı, düzenlenme tarihini ve yerini, düzenleyenin imzasını içermesi gerekmektedir. Belirtmiş olduğumuz bu içeriğe sahip olunmaması halinde unsurlardan birini içermeyen bir senet bono sayılmaz. Türk Ticaret Kanununda da meydana getirilen düzenleme aynen bu şekildedir.
Hamilin elinden senedin iradesi dışında çıktığı ve nerede olduğuna yönelik bilgi bulunmaması halinde senedin ziyaı gerçekleşmiş olur. Bunun ardından ilgili mercilere başvuruda bulunarak söz konusu senedin durumunun bildirilerek hukuki işlem yapılması gerekmektedir.
Senedin Zayi Olması:
Senedin çalınması, kaybolması veya fiziki olarak başta parçalanmak olmak üzere herhangi bir şekilde zarara uğraması ile birlikte hamil olan kişi ibrazda bulunamıyorsa TTK 651 ve devamındaki hükümler uygulanacaktır. Senedin zayi olup olmadığına yalnızca mahkeme karar verebilir. Bu sebepledir ki mahkeme kararı olmaksızın belirtilen senet zayi olma vb durumlar geçerli olmayacaktır.
Senedin İptali Davasını Kimler Açabilir?
TTK 651/2.maddede belirtildiği üzere ‘’ Kıymetli evrakın zayi olduğu veya zıyaın ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişi, senedin iptaline karar verilmesini isteyebilir.’’ Demektedir. Bununla birlikte keşidecinin iptal davası açabilip açamayacak olması tartışmalı olmuştur. Yargıtay kararlarınca keşideci olan kimselerin dava açamayacağı şeklinde hüküm getirildiği görülmektedir.
Kaybolan Senedin Kullanılması:
Senedin hamilin elinden rıza ve kanuna aykırı şekillerde çıkması durumunda açılacak senedin iptali davası ile birlikte ihtiyati tedbir kararı talep edilmelidir. Öyle ki ihtiyati tedbir kararı ile birlikte senedin kullanılmasının önüne geçilecek ve ödeme yasağı da konulması durumunda hak kaybının önüne geçilecektir.
Senedin İptali Davasında Karar Verilmesi:
Senedin iptali davasında karar ile birlikte zayi olan senedin ibraz edilmiş olsaydı hangi durumda olacak ise aynı halde gelir. Ancak belirtmekte fayda var ki iptal kararı ile birlikte karar senedin yerine geçmeyecektir. TTK 764/2 gereği ‘’ Poliçenin iptaline karar verilmiş olmasına rağmen, dilekçe sahibi kabul edene karşı poliçeden doğan istem hakkını ileri sürebilir.’’ Demektedir.
Senedin İptali Davasında Görevli Mahkeme:
Senedin iptali davalarında görevli olan mahkemeler Asliye Ticaret Mahkemeleridir. Elindeki ilgili evrak ve delillerle birlikte Asliye Ticaret Mahkemelerinde bu davanın açılması mümkün olacaktır.
