Havayolları ile Seyahat Eden Yolcuların Hukuksal Hakları Nelerdir?

Hava Yolları ile Seyahat Eden Yolcuların Hakları Nelerdir?

Ulaşım üzerinde teknolojik gelişmeler ve yenilikler kullandığımız ulaşım araçlarına ve yol güzergahlarına dair alışkanlıklarımızı da değiştirmiştir. Son yıllarda artan hava yolu taşımacılığı bu hususu kanıtlamaktadır. Hava yolu taşımacılığı yapan şirketlerin sayısı hızla artmakta ve hava yolu ile seyahat eden insan sayısı günden güne çoğalmaktadır. Hava yolları ile seyahat eden yolcuların hakları ve hava yolu taşımacılığı yapan şirketlerin olası bir problemde yolcu hakları karşısına yükümlülükleri Hava Yolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmelik uyarınca hüküm altına alınmıştır.

Uçuşa Kabul Edilmeme Durumunda Yolcu Hangi Haklara Sahiptir?

Öncelikle uçuşu gerçekleştiren hava yolu şirketi, bir uçuşta uçağa kabul edilmeme durumunun öngörülmesi halinde, öncelikle ilgili yolcu ile uçuşu gerçekleştiren hava  yolu şirketi arasında, her iki tarafında tasdik ettiği ortak yararlar karşılığında yapmış olduğu uçuş rezervasyonundan feragat edecek gönüllüler bulmak için duyuru yapmalıdır. Rezervasyonu olan geriye kalan diğer yolcuların uçuşa kabul edilmelerine olanak verecek yeterli sayıda gönüllü çıkmadığı takdirde, uçuşu gerçekleştiren hava yolu şirketi, yolcuları kendi iradeleri dışında uçağa kabul etmeme hakkına sahiptir. Buna göre; yolcuların iradeleri dışında uçuşa kabul edilmemeleri halinde, uçuşu hava yolu şirketi, Hava Yolu İle Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Daire Talimatname’nin 8. ve 9. maddeleri uyarınca aşağıdaki detaylı açıklanan hakları, yolcuya sunmakla mükelleftir..

• Yolcuların Tazminat Hakkı

Yolculara 1500 kilometre veya daha kısa uçuşlar için  400 Türk Lirası tutarında tazminat verilir. 1500 ve 3500 kilometre arasındaki uçuşlar için 700 Türk Lirası, tüm diğer uçuşlar (genellikle dış hat)  için 1000 Türk Lirası tutarında tazminat ödenmelidir. Anılan tazminat hakkı, nakit olarak, elektronik banka havalesi, banka ödeme emirleri veya banka çekleri ile veya yolcunun imzalı mutabakatı ile, seyahat fişleri veya diğer hizmetler şeklinde ödenebilir.

• Bilet Ücretinin İadesi Hakkı

Yolcu tarafından seyahatin gerçekleştirilmeyen bölüm ve/veya bölümleri ile yolcunun planlamış olduğu seyahatin tamamlanmasının yolcu bakımından herhangi bir anlamının kalmaması durumunda seyahatin gerçekleştirilen bölüm veya bölümleri için yolcuya; biletin tam maliyetinin satın alınmış olunduğu fiyat üzerinden; nakit olarak yada elektronik banka havalesi, banka ödeme emirleri, banka çekleri ile ödenmesi yada yolcunun imzalı mutabakatı olması durumunda seyahat fişleri ve/veya diğer hizmetler şeklinde en geç 7 gün içerisinde yolcuya iade edilmesi gerekir.

• Geri Dönüş Uçuşunun Ücretsiz Sağlanması Hakkı

Yolcunun seyahatinin ilk başlangıç noktasına dönmesini sağlayacak (gidiş hava alanına) bir dönüş uçuşunun hava yolu şirketi tarafından ücretsiz olarak  sağlanması gerekmektedir. Yolcunun bu hakkı hava yolu şirketi tarafından,benzer taşıma şartları altında, ilk fırsatta son varış yerine güzergah değişikliğinin sağlanması şeklinde de tesis olunabilir. Veya yolcunun son varış yerine, boş koltuk durumuna bağlı olarak, uygun göreceği daha sonraki bir tarihte, yolcu lehine güzergah değişikliğinin yapılması şeklinde de tesis edilebilir.

• Konaklama Hizmeti Sunulması Hakkı

Yolculara aşağıdaki hizmetler hava yolu şirketi tarafından bedelsiz olarak sunulmak zorundadır.

• Yolcunun bekleme süresine makul oranda verilecek yiyecek ve içecekler,
• Bir veya daha fazla gece konaklamanın gerekli hale geldiği durumlarda veya yolcu için ilave bir konaklamanın gerekli hale geldiği durumlarda, otel, motel veya uygun bir konaklama tesisinde konaklama hizmeti,
• Havalimanı ve konaklama yeri (otel veya başka) arasındaki ulaşım hizmeti,
• Yolculara ücretsiz olarak süre kısıtlaması olmaksızın iki telefon görüşmesi, faks mesajı veya e-posta iletişimi ücretsiz olarak sunulmalıdır.

Uçuşun Ertelenmesi Durumunda Yolcunun Yasal Hakları Nelerdir?

Uçuşların ertelenmesi hava trafiğine ve çeşitli muhtelif sebeplere bağlı olarak uygulamada oldukça sık karşımıza çıkan bir problemdir. Uçuşu ertelenen yolcuya hava yolu şirketi tarafından; 1500 kilometreden daha kısa uçuşlar için iki saat veya daha fazla, 1500 ile 3500 kilometre arası uçuşlar için üç saat veya daha fazla, 3500 kilometreden daha uzun uçuşlar için dört saat veya daha fazla tehir edilmesini beklediğinde; İki ile üç saat arası gecikmelerde, bekleme sürelerine ile orantılı olarak yiyecek ve içecek ikramında bulunulması gerekir. Ayrıca yolcuya bekleme süresi gözetilerek bir veya daha fazla gece konaklama yapmasının gerekli hale geldiği durumlarda veya yolcu için ilave bir konaklamanın gerekli hale geldiği durumlarda, otelde veya uygun bir konaklama tesisinde konaklama imkanı ve havaalanı ve konaklama yeri arasındaki ulaşım hizmetinin ücretsiz olarak sağlanması gerekir. Ek olarak , yolculara ücretsiz  iki telefon görüşmesi, faks mesajı veya e-posta hizmeti sağlanması gereklidir. Tehir en az beş saat ve üzerinde  olduğunda; seyahatin gerçekleştirilmeyen bölüm veya bölümleri ile yolcunun planlamış olduğu seyahatin tamamlanmasının artık herhangi bir anlamı kalmaması durumunda seyahatin gerçekleştirilen bölüm veya bölümleri için, bilet ücretinin tamamının satın alınmış olduğu fiyat üzerinden en geç yedi gün içinde iade edilmesi  gerekmektedir.

Uçuşun İptal Edilmesi Durumunda Yolcu Hakları Nelerdir?

Uçuşların iptal edilmesi durumunda yolcunun sahip olacağı haklar ilgili yönetmeliğin 6. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre; uçuşu iptal edilen yolcuya, hava yolu şirketi tarafından biletin tam maliyetinin satın alınmış olunduğu fiyat üzerinden; nakit olarak yada elektronik banka havalesi, banka ödeme emirleri, banka çekleri ile ödenmesi yada yolcunun imzalı mutabakatı olması durumunda seyahat fişleri ve/veya diğer hizmetler şeklinde en geç 7 gün içerisinde yolcuya iade edilmesi gerekmektedir. Yolcunun kabul etmesi halinde ise uygun göreceği daha sonraki bir tarihte, yolcu lehine güzergah değişikliğinin yapılması şeklinde de tesis edilebilir. Ayrıca uçuşu iptal edilen yolcu bu durumdan  hareket zamanından,

• En az 2 hafta öncesinde iptalden haberdar edilmediği takdirde,
• İki hafta ila yedi gün öncesinde iptalden haberdar edilmediği takdirde,
• En fazla iki saat önce kalkışlarına ve son varış yerlerine planlanan varış saatinden en fazla dört saat sonra ulaşmalarına olanak veren güzergah değişikliği kendilerine teklif edilmediği sürece,
• Yedi günden kısa zaman öncesinde iptalden haberdar edilmediği taktirde,
• En fazla bir saat önce ayrılmalarına ve son varış yerlerine planlanan varış saatinden en fazla iki saat sonra ulaşmalarına olanak veren güzergah değişikliği kendilerine teklif edilmediği sürece tazminat almak hakkına sahiptir.

Yolcuya yukarıdaki şartların vuku bulması halinde ödenecek tazminat miktarı ise; 1500 kilometre veya daha kısa uçuşlar için  400 Türk Lirası tutarında tazminat verilir. 1500 ve 3500 kilometre arasındaki uçuşlar için 700 Türk Lirası, tüm diğer uçuşlar (genellikle dış hat)  için 1000 Türk Lirası tutarında ödenmelidir.

---

HUKUKİ SÖZLÜK   Hava taşıma işletmesi: Geçerli bir işletme ruhsatına sahip bir ticari hava taşıma işletmesini ifade eder. Bilet: Hava taşıma işletmesi veya onun yetkili acentesi tarafından düzenlenmiş veya onaylanmış, taşınma hakkını tanıyan geçerli basılı veya elektronik belgeyi ifade eder. Rezervasyon: Yolcunun belirli bir uçuşa hava taşıma işletmesi veya tur operatörü tarafından kabul edildiğini ve kaydedildiğini gösteren bir bilet ya da havayolu veya tur operatörü tarafından düzenlenmiş ve onaylanmış belgeye sahip olması durumunu ifade eder. Seyahat acentesi: Kâr amacıyla turistlere ulaştırma, konaklama, gezi, spor ve eğlence imkanları sağlayan, onlara turizmle ilgili bilgiler veren, bu konuya ilişkin tüm hizmetleri gören ticari kuruluşları ifade eder. Son varış yeri: Uygun olan bağlantılı uçuşlar dikkate alınmamak şartıyla önceden planlanan varış zamanına uyulabileceği farz edilirse, biletin üzerindeki varış noktasını ya da direkt bağlantılı uçuşlar olması durumunda son uçuşun varış noktasını ifade eder. Tarifeli uçuş: Kalkış saatleri ve ücretleri önceden ilan edilen, halkın kullanımına açık belirli bir düzende yapılan seferi ifade eder. Paket tur: Ulaştırma, konaklama ve bunlara yardımcı sayılmayan diğer turistik hizmetlerin en az ikisinin birlikte ve her şeyin dahil olduğu fiyatla satılan veya satış taahhüdü yapılan ve hizmeti yirmi dört saatten uzun bir süreyi kapsayan veya gecelik konaklamayı içeren turları ifade eder. Gönüllü: Rezervasyonu onaylanmış bir bilete sahip olmasına rağmen uçuşu icra eden hava taşıma işletmesi tarafından kendi isteği doğrultusunda ve hava taşıma işletmesinin sunacağı şartları kabul ederek, sunulacak yararlar karşılığında uçuştan feragat etmeye hazır olan ve hava taşıma işletmesinin yolculara yönelik çağrısına olumlu cevap veren kişiyi ifade eder.