Kamulaştırma ve Kamulaştırmasız El Atma Davaları

Kamulaştırma Nedir?

Kamulaştırma, mal sahibinin istekli olup olmadığına bakılmaksızın, özel mülkiyet içerisinde bulunan bir taşınmaz malın, kamu malları arasında yer almasını sağlayan bir yoldur. Özetle kamulaştırma, malikin rızası olmaksızın devletin kamu yararına özel mülkiyeti sona erdirdiği bir işlemdir.

Kamulaştırmasız El Atma Nedir?

İdare kimi durumlarda, kamulaştırma yoluna gitmeden yahut yasal bir dayanağı olmaksızın özel mülkiyette bulunan bir taşınmaza el atma yoluna başvurmaktadır.Bilinmelidir ki esasen idarenin bu davranışı hukuk dışı bir yoldur ve idarenin haksız fiili niteliğindedir ve bu duruma kamulaştırmasız el atma denir.

Fiili El atma ile Hukuki El Atma Arasındaki Fark Nedir?

Hukuki el atma ile fiili el atma arasındaki fark özellikle uyuşmazlıkta hangi yargı kolunun görevli olacağı hususunda  önem taşımaktadır. Buna göre  idarenin, bir taşınmaza herhangi bir hukuki işleme tabi tutmaksızın fiilen el koyması şeklindeki eylemi, fiili el atmayı ifade etmektedir ve bu eylem idarenin haksız bir fiil niteliğindedir. Haksız fiil niteliğindeki bu eylemde kural olarak adli yargı görev alanına girmektedir. Ancak idarenin taşınmaza hukuki el atma şeklindeki fiili idari bir işlem sonucunda gerçekleşen idari bir eylemi ifade etmektedir. Hukuk sistemimizde idari bir eylem veya işleme ilişkin itirazlar kural olarak idari yargı görev alanına girmektedir. Bu nedenle uyuşmazlık bakımından görevli mahkeme idare mahkemesi olacaktır. Kamulaştırmasız El Atma Davası Nedir? İdare çoğu zaman kamulaştırma işlemini tamamlamadan,  adeta kamulaştırma yapılmış gibi taşınmaza el atmakta ve bayındırlık hizmetini fiilen başlatmaktadır. İdarenin bu hukuk dışı fiiline karşı taşınmaz malikinin müdahalenin meni davası açması veya taşınmaz mülkiyetinden idare lehine vazgeçerek taşınmaz bedelinin tespit edilip kendisine ödenmesi şeklindeki talebini bir dava ile ileri sürmesi halinde kamulaştırmasız el atma davası söz konusu olmaktadır. Taşınmaz Maliki Ne Yapabilir? Böyle durumlarda idareye karşı açılacak tazminat davalarının adli yargının görev alanına girdiği kabul edilmektedir. İdarenin kamulaştırmasız el atma işlemi ile karşı karşıya kalan kişinin hukuki imkanları müdahalenin meni davası veya bedel tespit davası açmaktır.

• Müdahalenin Meni Davası

Taşınmazı kamulaştırmasız el atma işlemine tabi olan taşınmaz maliki mülkiyet hakkına yapılan bu hukuk dışı saldırının önlenmesi için adli yargıda ‘müdahalenin meni’ davası açma imkanı bulunmaktadır. Ancak bu hususa ilişkin olarak uygulama gözetildiğinde, bu olanağı kullansa dahi malik müdahalenin meni bakımından güçlük ve hatta imkansızlıkla karşı karşıya kalacağından malik için başka bir çözüm yolu bedel tespit davası açmak olacaktır.

• Bedel Tespit Davası

Taşınmaz malikinin, taşınmazın mülkiyet hakkından idare lehine vazgeçip taşınmazın bedelini dava etmesidir. Bu davada taşınmaz bedelinin mahkemece tespit edilmesi gerekir. Mahkeme taşınmazın bedelini uygulamada genellikle bilirkişi eli ile tespit etmektedir. Konu ile ilgili uzman bilirkişiler kamulaştırmasız el atma işlemine tabi olan taşınmazın bedelini emsal taşınmazların o gün ki rayiç bedeli üzerinden hesaplamak sureti ile tespit ederler. Taşınmazınız bedelinin bilirkişi raporunda belirtilenin aksi şekilde daha fazla bir tutara karşılık geldiğini düşünüyorsanız bilirkişi raporuna itiraz edebilirsiniz. Bu konuda olası bir mağduriyet yaşamamak adına avukat yardımı almanızı tavsiye ederiz.

Kamulaştırmasız El Atma Davası Nasıl Açılır?

İdare taşınmazınıza fiilen el koymuş ise yukarıda belirtilen hukuki imkanları kullanmak için bir dilekçe ile görevli ve yetkili mahkemeye başvurmanız gerekmektedir. Kamulaştırmasız El Atmada Vekalet Ücreti Ne Kadardır? Kamulaştırmasız el atma davasında vekalet ücret taşınmazın bedeline ve davanın değerine oranla değişmektedir. Dava sonunda genellikle maktu vekalet ücretine hükmedilmektedir.

Kamulaştırmasız El Atmada Uzlaşma Şartı

Kamulaştırma Kanunu ilgili hükümleri uyarınca, öncelikle idare taşınmazı kamulaştırmadan önce malikle anlaşarak satın alma yoluna gitmelidir. Buna göre idare kamulaştırma kararı aldıktan sonra taşınmazın bedeli tespiti kıymet takdir komisyonu tarafından yapılır. Daha söz konusu bedel taşınmaz malikini teklif edilerek taşınmazın idareye devri talep edilir. Bu şekilde işletilen satın alma yolunda idare ve malikin bedelde anlaşamaması yahut malikin taşınmazın devri için gerekli tapu işlemlerini yapmaya yanaşmaması gibi hallerde uzlaşmazlık tutanağı düzenlenerek taşınmazın bedelini tespit için taşınmazın bulunduğu yer asliye hukuk mahkemesinde bedel tespit davası açılır. Kamulaştırmasız El Atmada Görevli ve Yetkili Mahkeme Hangisidir? Kamulaştırmasız el atma davaları bakımından görevli mahkeme  Asliye Hukuk Mahkemesidir. (fiili el atma; müdahalenin meni ve bedel tespit davaları) Yetkili mahkeme ise idarenin kamulaştırmasız el atma işlemine tabi olan taşınmazınızın bulunduğu yer mahkemesidir. Kamulaştırmasız El Atma Davasında Süreler Kamulaştırılmasız el atma taşınmazı söz konusu işleme maruz kalan kişi bakımından özel mülkiyetin ihlali niteliğinde olduğundan kural olarak kamulaştırmasız el atma davası süreye tabi değildir ve hak sahibi yargı yoluna har zaman başvurabilir. Taşınır Mallar Kamulaştırılabilir mi? Taşınır malların kamulaştırılması ancak olağanüstü hallerde söz konusu olmaktadır. Buna göre taşınır malların kamulaştırılması için bir takım koşulların yerine getirilmesi gerekir. Bu koşullar sırası ile,

1. Ancak olağanüstü durumlarda, felakete uğrayanların ihtiyaçlarının karşılanması amacı ile bu yola başvurmak mümkündür.
2. Yasal bir dayanağa gerek muhakkak vardır. Nitekim  2935 sayılı OHAL kanununda bu hususlar detaylı düzenlenmiştir.
3. Taşınırların kamulaştırılması ancak idari bir kararla olur. Bu halde istimval kararı almaya yetkili makam vali veya olağanüstü hal bölge valisidir.
4. Kural olarak malın değeri idarece ödenir.
5. Malı elinde bulunduran kişinin idareye karşı sorumluluğu söz konusudur.

Görüldüğü üzere taşınır malların kamulaştırılması yoluna yalnızca olağan üstü dönemlerde ve olağan dışı şartlar dahilinde başvurulmaktadır.

---

HUKUKİ SÖZLÜK   El atma: Malikin rızası olmaksızın fiilen kullanma Taşınır mal: Sahip olduğunuz araba,traktör ve benzeri malınızdır. Malik: Mülk sahibi