Nitelikli Dolandırıcılık Suçu, Şartları ve Cezası

Dolandırıcılık Suçu Nedir?

Dolandırıcılık suçu, hileli davranışlarla bir kimseyi aldatmak suretiyle, o kimsenin veya başkasının zararına olarak, kendisine veya bir başkasına bir yarar sağlamak olarak ifade edilebilir. sağlayan kişiye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası verilir.

Dolandırıcılık Suçunun Şartları Nelerdir?

Dolandırıcılık suçunun oluşması için bir takım maddi ve manevi unsurların gerçekleşmesi gerekmektedir. Bu anlamda;

• • Suçun faili yani suça konu fiili gerçekleştiren tarafından hileli davranışlar gerçekleştirilmelidir. Örneğin suçun mağduru kişiyi kandırmak, yahut aldatmak suretiyle algısını değiştirmek, hileli davranışlar olarak ifade edilebilir.

• • Suçun faili tarafından gerçekleştirilen bu hareketler, normal bir insanın algılama yeteneği değerlendirildiğinde hile teşkil edecek nitelikte olmalıdır.

• • Fail suça konu olan hileli davranışlarını mağdurun veya bir başkasının zararına olacak şekilde icra etmiş olmalıdır. Yani suçun manevi unsuru zarar verme kastıdır.

• Fail  suça konu olan hileli davranışlarını kendisine veya bir başkasına yarar sağlamak maksadı ile gerçekleştirmelidir Örneğin, fail mağduru kandırmak suretiyle aldığı paralarla kendine maddi fayda sağlamak istemiştir. Sağlayamamış olsa dahi bu halde şart vuku bulur ve suç gerçekleşir.

Dolandırıcılık Suçunun Cezası Nedir?

Dolandırıcılık suçunun temel şeklinin Türk Ceza Kanunu’ nda öngörülen cezası; suçu işleyen kişinin hakkında (fail)  bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar da adlî para cezasına hükmolunmasıdır.

Nitelikli Dolandırıcılık Suçu Nedir, Şartları Nelerdir?

Nitelikli dolandırıcılık suçu Türk Ceza Kanunu’ nun 158. Maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre dolandırıcılık suçunun;

1. a) Dinî inanç ve duyguların istismar edilmesi suretiyle,
2. b) Kişinin içinde bulunduğu tehlikeli durum veya zor şartlardan yararlanmak suretiyle,
3. c) Kişinin algılama yeteneğinin zayıflığından yararlanmak suretiyle,
4. d) Kamu kurum ve kuruluşlarının, kamu meslek kuruluşlarının, siyasi parti, vakıf veya dernek tüzel kişiliklerinin araç olarak kullanılması suretiyle,
5. e) Kamu kurum ve kuruluşlarının zararına olarak,
6. f) Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle,
7. g) Basın ve yayın araçlarının sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle,
8. h) Tacir veya şirket yöneticisi olan ya da şirket adına hareket eden kişilerin ticari faaliyetleri sırasında; kooperatif yöneticilerinin kooperatifin faaliyeti kapsamında,
9. i) Serbest meslek sahibi kişiler tarafından, mesleklerinden dolayı kendilerine duyulan güvenin kötüye kullanılması suretiyle,
10. j) Banka veya diğer kredi kurumlarınca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlamak maksadıyla,
11. k) Sigorta bedelini almak maksadıyla,
12. l) Kişinin, kendisini kamu görevlisi veya banka, sigorta ya da kredi kurumlarının çalışanı olarak tanıtması veya bu kurum ve kuruluşlarla ilişkili olduğunu söylemesi suretiyle,

İşlenmesi halinde nitelikli dolandırıcılık suçu işlenmiş olacaktır.

Nitelikli Dolandırıcılık Suçunun Cezası Nedir?

Nitelikli dolandırıcılık suçu işleyen kişi yani suçun faili hakkında üç yıldan on yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur. Fakat nitelikli dolandırıcılık suçunun aşağıda maddeler halinde sayılan bu hallerden birine girmesi durumunda  hapis cezasının alt sınırı dört yıldan, adli para cezasının miktarı suçtan elde edilen menfaatin iki katından az olamayacaktır.

1. 1. Kamu kurum ve kuruluşlarının zararına olarak,  

1. 1. Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle,

1. 1. Banka veya diğer kredi kurumlarınca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlamak maksadıyla,

1. 1. Sigorta bedelini almak maksadıyla,

1. Kişinin, kendisini kamu görevlisi veya banka, sigorta ya da kredi kurumlarının çalışanı olarak tanıtması veya bu kurum ve kuruluşlarla ilişkili olduğunu söylemesi suretiyle işlenmesi.

Dinin İstismar Edilmesi Yolu ile Dolandırıcılık Suçu

Dinin istismar edilmesi suretiyle işlenen dolandırıcılık suçu, dolandırıcılık suçunun nitelikli hallerindendir. Burada suç mağdurunun dini hassasiyetleri ve inanışlardan faydalanmak yolu ile kandırma ve hile söz konusudur. Malesef dini duyguların istismar edilmesi yolu ile dolandırıcılık suçunun işlenmesine uygulama da çok sık rastlanmaktadır. Zira toplumumuz bilhassa dini hususlarda çok hassastır ve bu hassasiyeti bilinçsizlikle birleştiğinde, insanımızın zayıf tarafını oluşturmaktadır. Bu nedenle kanun koyucu dini inanışların istismar edilmesi suretiyle işlenen dolandırıcılık suçunda cezayı ağırlaştıran bir nitelikli hal öngörmüştür. Buna göre dinin istismar edilmesi ile dolandırıcılık suçu işlenmesi halinde fail hakkında üç yıldan on yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.

Kişinin Algılama Yeteneğinin Zayıflığından Yararlanmak Yolu ile Dolandırıcılık Suçu

Algılama yeteneği zayıflığı kişinin, yaşı ve sağlık durumu ile doğrudan ilgilidir. Algılama yeteneği, kişinin iradi davranışlarının ve kendisine yöneltilen davranışların anlamını ve sonuçlarını öngörebilme, fark edebilme yetisini ifade etmektedir. Akıl zayıflığı olarak ta ifade edilebilir. Bu anlamda kanun koyucu normal şartlarda algılama yeteneğini haiz bir insana nazaran akıl zayıflığı olan kişilerin daha çok istismara açık olduklarını değerlendirmek suretiyle, kişinin algılama yeteneğinin zayıflığından faydalanmak suretiyle dolandırıcılık suçunu işleyen kişi hakkında cezayı ağırlaştıran bir nitelikli hal olarak  üç yıldan on yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezasına hükmolunmasını öngörmüştür. Örneğin 86 yaşında bir kimseye karşı dolandırıcılık suçunun işlenmesinde, kişinin yaşlılık sebebi ile zayıflayan algılama yeteneğinde faydalanmak suretiyle dolandırıcılık suçunun işlendiği söylenebilir.

Dolandırıcılık Suçunun Kamu Kurum  ve Kuruluşlarının Araç Olarak Kullanılması Yolu ile İşlenmesi

Kişinin, kendisini kamu görevlisi veya banka, sigorta ya da kredi kurumlarının çalışanı olarak tanıtması veya bu kurum ve kuruluşlarla ilişkili olduğunu söylemesi suretiyle dolandırıcılık suçunu işlemesi, nitelikli dolandırıcılık suçunu oluşturmaktadır. Aynı zamanda kanun koyucu bu halde verilecek cezanın alt sınırı bakımından nitelikli dolandırıcılık suçunun temel şekline nazaran daha fazla ceza verilmesini öngörmüştür. Zira bu halde suçun faili, kamu kurum ve araçlarının sağladığı gücü kullanmak suretiyle, suçun mağdurunda güven duygusunu oluşturmakta ve hileli davranışlarda bulunmaktadır.

Basın Ve Yayın Araçlarının Sağladığı Kolaylıktan Yararlanmak Suretiyle İşlenen Dolandırıcılık Suçu

Basın ve yayın araçlarının sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle işlenen dolandırıcılık suçuna örnek olarak, gazetede sahte yanlış bir ilan vermek yoluyla mağdurda güven yönünde algı oluşturmak ve dolandırmak yada televizyon reklamlarını kullanmak suretiyle dolandırıcılık suçunu işlemek örnek gösterilebilir. Basın ve yayın araçlarının sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle dolandırıcılık suçu işleyen  fail hakkında üç yıldan on yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.

Sigorta Bedelini Almak Maksadı ile İşlenen Dolandırıcılık Suçu

Sigorta bedelini almak maksadıyla, dolandırıcılık suçu işleyen  fail hakkında hükmolunacak  hapis cezasının alt sınırı dört yıldan, adli para cezasının miktarı ise suçtan elde edilen menfaatin iki katından az olamayacaktır. Bu anlamda sigorta  bedelini almak amacı ile işlenen dolandırıcılık suçu, nitelikli dolandırıcılık suçunu oluşturmaktadır. Aynı zamanda kanun koyucu bu halde verilecek cezanın alt sınırı bakımından nitelikli dolandırıcılık suçunun temel şekline nazaran daha fazla ceza verilmesini öngörmüştür. Sigorta bedelini almak amacı ile işlenen dolandırıcılık suçu, uygulamada daha  çok sigorta şirketlerine karşı işlenmektedir. Dolayısı bu suçun mağduru daha çok sigorta şirketleridir.

Bilişim Sistemleri Vasıtası İle Dolandırıcılık Suçu

Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle, dolandırıcılık suçunun işlenmesi halinde fail hakkında hükmolunacak  hapis cezasının alt sınırı dört yıldan, adli para cezasının miktarı ise suçtan elde edilen menfaatin iki katından az olamayacaktır. Bu anlamda bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle işlenen dolandırıcılık suçu, nitelikli dolandırıcılık suçunu oluşturmaktadır. Aynı zamanda kanun koyucu bu halde verilecek cezanın alt sınırı bakımından nitelikli dolandırıcılık suçunun temel şekline nazaran daha fazla ceza verilmesini öngörmüştür.

Telefonda Dolandırıcılık Suçu

Telefonda dolandırıcılık suçu özellikle son dönemde, uygulamada en sık rastlanan dolandırıcılık suçları arasında yer almaktadır. Telefon ve benzeri araçlardan faydalanmak suretiyle dolandırıcılık suçu uygulama da gözetildiğinde ; bilhassa telefon ve benzeri iletişim araçlarından kişilere ulaşarak kendisini emniyet mensubu, mit görevlisi, terörle mücadele polisi olarak tanıtmak suretiyle işlendiği görülmektedir. Bu anlamda kişinin, telefon ve benzeri iletişim araçlarını kullanarak, kendisini kamu görevlisi veya banka, sigorta ya da kredi kurumlarının çalışanı olarak tanıtması veya bu kurum ve kuruluşlarla ilişkili olduğunu söylemesi suretiyle dolandırıcılık suçunu işlemesi söz konusu olacağından, nitelikli dolandırıcılık suçunu oluşmaktadır.

Nitelikli Dolandırıcılık Suçunda Şikayet

Dolandırıcılık suçu kural olarak şikayete tabi suçlardan değildir. Dolayısı işle suçun soruşturulması ve kovuşturulması olayın adli makamlara intikaliyle birlikte re’sen yapılmaktadır.

Nitelikli Dolandırıcılık Suçunda Uzlaşma

Dolandırıcılık suçunun basit hali yani temel şekli uzlaştırmaya tabi suçlar kategorisindedir. Bu anlamda gerek soruşturma gerekse kovuşturma aşamasında öncelikli olarak uzlaştırmaya ilişkin olan prosedürlerin uygulanması gerekir. Şayet suçun faili ile mağduru arasında uzlaşma sağlanamaz ise fail hakkında yargılamaya devam edilir.

Nitelikli Dolandırıcılık Suçunda Zamanaşımı

Dolandırıcılık suçunun temel şekli bakımından zaman aşımı süresi Türk Ceza Muhakemesi Kanunu ilgili hükümleri uyarınca suçun ve failin öğrenildiği tarihten itibaren 8 yıldır. Nitelikli dolandırıcılık suçu bakımından zaman aşımı süresi ise 15 yıldır.

Nitelikli Dolandırıcılıkta Görevli ve Yetkili Mahkeme

Dolandırıcılık suçu bakımından görevli mahkeme Ağır Ceza Mahkemeleridir. Yetkili mahkeme suçun işlendiği yer mahkemesidir. Ceza Hukukundan doğan uyuşmazlıklarınızın çözümünde destek ve yasal haklarınız hakkında detaylı bilgi almak için Çelik Hukuk Bürosu ile iletişime geçmeniz tavsiye olunur.

---

HUKUKİ SÖZLÜK Fail; Suçu işleyen kişidir. Mağdur; Suç kendisine karşı işlenen kişidir. Hile; Bir kimseye yönelik kandırma niteliğindeki davranışlardır.