Kamu barışına karşı suçlar grubunda yer alan suç işlemek amacıyla örgüt kurma TCK’nın 220.maddesinde düzenlenmiştir.Buna göre:
“(1) Kanunun suç saydığı fiilleri işlemek amacıyla örgüt kuranlar veya yönetenler, örgütün yapısı, sahip bulunduğu üye sayısı ile araç ve gereç bakımından amaç suçları işlemeye elverişli olması halinde, iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ancak, örgütün varlığı için üye sayısının en az üç kişi olması gerekir.
(2) Suç işlemek amacıyla kurulmuş olan örgüte üye olanlar, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(3) Örgütün silahlı olması halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza dörtte birinden yarısına kadar artırılır.
(4) Örgütün faaliyeti çerçevesinde suç işlenmesi halinde, ayrıca bu suçlardan dolayı da cezaya hükmolunur.
(5) Örgüt yöneticileri, örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen bütün suçlardan dolayı ayrıca fail olarak cezalandırılır.
(6) Örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen kişi, ayrıca örgüte üye olmak suçundan da cezalandırılır. Örgüte üye olmak suçundan dolayı verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir. Bu fıkra hükmü sadece silahlı örgütler hakkında uygulanır.
(7) Örgüt içindeki hiyerarşik yapıya dâhil olmamakla birlikte, örgüte bilerek ve isteyerek yardım eden kişi, örgüt üyesi olarak cezalandırılır. Örgüt üyeliğinden dolayı verilecek ceza, yapılan yardımın niteliğine göre üçte birine kadar indirilebilir.
(8) Örgütün cebir, şiddet veya tehdit içeren yöntemlerini meşru gösterecek veya övecek ya da bu yöntemlere başvurmayı teşvik edecek şekilde propagandasını yapan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu suçun basın ve yayın yolu ile işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır” denilmektedir.
KORUNAN HUKUKİ DEĞER NEDİR?
TCK’nın 220. Maddesi bir dizi suç işlemek amacıyla bir araya gelinmesini yaptırım altına almıştır. Şahısların bu tarz bir beraberlikleri ,henüz hedeflenen suç işlenmemiş olsa bile toplumsal barışı tehlikeye atmaktadır ve suç oluşumunu engelleme amacında olan kamu otoritesini de zedelemektedir. Bu anlamda korunan hukuki değer kamu barışı ve kamu güvenliğidir.
ÖRGÜT OLUŞUMU İÇİN GEREKEN ŞARTLAR NELERDİR?
TCK madde 220’e göre kanunda tanımlanan suçları işlemek amacıyla örgüt kuranlar cezalandırılır.Maddenin yapısına göre kurulan bu örgüt alelade bir yapıda olmayıp,bazı özellikleri vardır. Örgüt en az 3 kişiden oluşan,süreklilik arz eden ,kendisini oluşturanlar arasında planlı ortaklık,işbölümü bulunan,başında lider olan ve suç işlemek amacıyla kurulmuş bir yapılanmadır.
ÖRGÜTE ÜYE OLMAK SUÇU NASIL GERÇEKLEŞİR
Anılan maddenin ikinci fıkrasında suç işlemek amacıyla kurulmuş bir örgüte üye olmak yaptırım altına alınmıştır. Örgüte üye olmuş olmak için örgütün var olan hiyerarşisine fiilen katılmış olmak gerekir. Ayrıca bu katılımın bir defaya mahsus ya da kısa olması değil devamlı olması gerekmektedir. Ayrıca bu katılım iradesinin iki taraflı olması gerekir. Yani kişinin örgüte katılma iradesinin bulunmasının yanında örgüt yöneticilerinin veya liderinin de açık veya kapalı bir iradesinin bulunması gerekir.
Örgüt üyeliği suçunun oluşması için kişin üye olacağı örgütün amacını ve niteliğini de bilmesi gerekir.
ÖRGÜT YÖNETİCİLERİ FAİL OLARAK MI CEZALANDIRILIR ?
Örgüt yöneticileri de, örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen bütün suçlardan dolayı ayrıca fail olarak cezalandırılır (m.220/5).
ÖRGÜTE ÜYE OLMAMAKLA BERABER ÖRGÜT ADINA SUÇ İŞLENEBİLİR Mİ?
Maddenin 6. Fıkrasında örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyenlerin de örgüt üyesi olarak cezalandırılacağı belirtilmiştir. Ancak örgüte üye olmak suçundan verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir.
ÖRGÜTE YARDIM ETMEK ÖRGÜT ÜYELİĞİ KAPSAMINA GİRER Mİ?
TCK 220.maddenin 7. Fıkrasına göre Örgüt içindeki hiyerarşik yapıya dâhil olmamakla birlikte, örgüte bilerek ve isteyerek yardım eden kişi, örgüt üyesi olarak cezalandırılır. Ancak Örgüt üyeliğinden dolayı verilecek ceza, yapılan yardımın niteliğine göre üçte birine kadar indirilebilir. Burada örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüte yardım söz konusudur. Ve bu yardım yardım geçici olup, devamlılık arz etmez.
ÖRGÜTE YARDIM ETMEK NASIL GERÇEKLEŞİR?
Örgüte yardım farklı şekillerde gerçekleşebilir. Örgüte silah temin edilmesi,yiyecek ve içecek verilmesi,örgüte yer verilmesi,mali destek verilmesi gibi fiiller yardım olarak nitelendirilebilir.
BİR KEZ BİLE ÖRGÜTE YARDIM ETMEK SUÇ MU?
Örgüte yardımın sürekli olması gerekmez. Yardımın bir kez bile olması şahsın cezalandırılmasına yeter.
ÖRGÜTE DESTEK MAHİYETİNDE PROPAGANDA YAPMAK SUÇ MU?
Propaganda bir düşüncenin insanlara benimsetilmeye çalışılması demektir. Propaganda çeşitli şekillerde olabilmektedir. Örneğin tiyatro, sinema, radyo, resim, şarkı şeklinde olabileceği gibi, yazılı veya resimli afiş, duvarlara resim, pankart asma ya da yazı yazma biçimlerinde olabilir,sözle yapılabilir. Kanunda “Örgütün cebir, şiddet veya tehdit içeren yöntemlerini meşru gösterecek veya övecek ya da bu yöntemlere başvurmayı teşvik edecek şekilde propagandasını yapan kişi… cezalandırılır.”şeklinde tarif edilmiştir. Ayrıca terörle mücadele kanununda örgüt propagandası yine yaptırım altına alınmıştır. Buna göre Terör örgütünün; cebir, şiddet veya tehdit içeren yöntemlerini meşru gösterecek veya övecek ya da bu yöntemlere başvurmayı teşvik edecek şekilde propagandasını yapan kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
TERÖR ÖRGÜTÜ PROPAGANDASI İÇİN MİTİNG VE YÜRÜYÜŞLER YÜZÜNÜ KAPATMA SUÇU NEDİR ?
Terörle mücadele kanununa göre terör örgütünün propagandasına dönüştürülen toplantı ve gösteri yürüyüşlerinde, kimliklerini gizlemek amacıyla yüzünü tamamen veya kısmen kapatanlar üç yıldan beş yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.(madde 7) Buna göre teröre destek yürüyüşlerinde tanınmamak için yüzünü tamamen veya kısmen kapatanlar kanun hükmündeki miktarca cezalandırılacaktırlar.
ÖRGÜT LEHİNE SLOGAN ATILMASI SUÇU NE DEMEKTİR?
Kanuna göre toplantı ve gösteri yürüyüşü sırasında gerçekleşmese dahi, terör örgütünün üyesi veya destekçisi olduğunu belli edecek şekilde; 1. Örgüte ait amblem, resim veya işaretlerin asılması ya da taşınması, 2. Slogan atılması, 3. Ses cihazları ile yayın yapılması, 4. Terör örgütüne ait amblem, resim veya işaretlerin üzerinde bulunduğu üniformanın giyilmesi suç olarak tanımlanmıştır.
SUÇ İŞLEMEK AMACIYLA ÖRGÜT KURMA SUÇUNUN NİTELİKLİ HALLERİ NELERDİR?
TCK m.220/3’e göre, örgütün silahlı olması halinde örgüt kurma, yönetme ya da üye olma suçlarına verilecek ceza arttırılacaktır.
Silah, TCK.’nun 6’ncı maddesinde tanımlanmıştır. Buna göre silah deyiminden; “1. Ateşli silâhlar, 2. Patlayıcı maddeler, 3. Saldırı ve savunmada kullanılmak üzere yapılmış her türlü kesici, delici veya bereleyici alet, 4. Saldırı ve savunma amacıyla yapılmış olmasa bile fiilen saldırı ve savunmada kullanılmaya elverişli diğer şeyler, 5. Yakıcı, aşındırıcı, yaralayıcı, boğucu, zehirleyici, sürekli hastalığa yol açıcı nükleer, radyoaktif, kimyasal, biyolojik maddeler” madde metninden de anlaşılacağı gibi bıçak,kama,Molotof vs. silah olarak kabul edilebilecektir.
ETKİN PİŞMANLIK HÜKÜMLERİ NELERDİR?
Etkin pişmanlık hali Türk Ceza Kanunun 221. Maddesinde düzenlenmiştir.Buna göre ;
(1) Suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçu nedeniyle soruşturmaya başlanmadan ve örgütün amacı doğrultusunda suç işlenmeden önce, örgütü dağıtan veya verdiği bilgilerle örgütün dağılmasını sağlayan kurucu veya yöneticiler hakkında cezaya hükmolunmaz.
(2) Örgüt üyesinin, örgütün faaliyeti çerçevesinde herhangi bir suçun işlenişine iştirak etmeksizin, gönüllü olarak örgütten ayrıldığını ilgili makamlara bildirmesi halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.
(3) Örgütün faaliyeti çerçevesinde herhangi bir suçun işlenişine iştirak etmeden yakalanan örgüt üyesinin, pişmanlık duyarak örgütün dağılmasını veya mensuplarının yakalanmasını sağlamaya elverişli bilgi vermesi halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.
(4) Suç işlemek amacıyla örgüt kuran, yöneten veya örgüte üye olan ya da üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen veya örgüte bilerek ve isteyerek yardım eden kişinin, gönüllü olarak teslim olup, örgütün yapısı ve faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlarla ilgili bilgi vermesi halinde, hakkında örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçundan dolayı cezaya hükmolunmaz. Kişinin bu bilgileri yakalandıktan sonra vermesi halinde, hakkında bu suçtan dolayı verilecek cezada üçte birden dörtte üçe kadar indirim yapılır.
(5) Etkin pişmanlıktan yararlanan kişiler hakkında bir yıl süreyle denetimli serbestlik tedbirine hükmolunur. Denetimli serbestlik tedbirinin süresi üç yıla kadar uzatılabilir.
(6) (Ek: 6/12/2006 – 5560/8 md.) Kişi hakkında, bu maddedeki etkin pişmanlık hükümleri birden fazla uygulan
SUÇ İŞLEMEK AMACIYLA ÖRGÜT KURMA SUÇU SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA USULÜ NEDİR?
TCK.’nun 220’nci maddesinde belirtilen suçların soruşturması ve kovuşturması kendiliğinden yapılır. Bu suçlarda dolayı açılan kamu davalarına bakma görevi Asliye Ceza Mahkemelerine aittir.
Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar dolayısıyla açılan davalar ağır ceza mahkemelerinde görülür (bkz. TMK.m.10).
BU SUÇ TİPİ ŞİKAYETE BAĞLI MIDIR?
Hayır .Suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçunun soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı değildir. Savcı suçu öğrendiğinde re’sen(kendiliğinden) soruşturma başlatır.
